Uprawa kukurydzy cieszy się dość dużą popularnością ze względu na prostą agrotechnikę. Większość plantacji prowadzona jest bez użycia fungicydów i insektycydów, a ze środków ochrony roślin aplikowane są w niej tylko herbicydy. O ile szkodliwość chorób w jej uprawie w dalszych ciągu nie jest dużym problemem, to zdecydowanie jest nim obecność omacnicy prosowianki. Jest to niepozorny motyl, którego larwy powodują znacznie szkody w uprawie kukurydzy na ziarno i na kiszonkę.
Szkodniki kukurydzy
W uprawie kukurydzy występuje wiele gatunków szkodników. Jednak większości znaczenie gospodarcze jest bardzo małe lub lokalnie istotnie. Zdecydowanie największe straty w plonie kukurydzy uprawianej na kiszonkę, jak i na ziarno powoduje omacnica prosowianki, a właściwie jej larwy.
Omacnica prosowianka — co warto wiedzieć
Nazwa łacińska tego motyla to Ostrinia nubilalis. Forma dorosła omacnicy prosowianki nie uszkadza roślin uprawnych, jest dla nich neutralna. Dorosłe owady nalatują na plantacje kukurydzy od końca maja nawet do początku sierpnia. Motyle składają złoża jaj po spodniej stronie liści kukurydzy. Z nich po kilku dniach wylęgają się larwy, stanowiące zagrożenie dla uprawy.
Jak wygląda omacnica prosowianka?
Motyle osiągają rozpiętość skrzydeł do 3,5 centymetra, które są w barwie od żółtej do brązowanej — samce są zwykle nieznacznie ciemniejsze od samic. Larwa omacnicy prosowianki jest zdecydowanie częściej "dostrzegana" w uprawie kukurydzy jest kremowa do jasnobrązowej, z charakterystycznymi ciemnymi/czarnymi punktami.
Jak omacnica prosowianka zagraża kukurydzy?
Larwy są bardzo żarłoczne i "niewybredne", ponieważ mogą żerować na wszystkich częściach kukurydzy, jednak najczęściej wybierają kolbę i łodygę. Larwa omacnicy prosowianki żerująca w kolbie uszkadza ją — zmniejsza liczbę ziarniaków, a przede wszystkim przerywa ciągłość tkanek. Skutkuje to zwiększonym ich porażeniem przez choroby grzybowe, w tym przez Fuzarium, w porównaniu z kolbami nieuszkodzonymi przez larwy. Porażenie kolb zwiększa ryzyko zanieczyszczenia ziarna kukurydzy mykotoksynami.
Drugą częścią rośliny, którą upodobały sobie larwy omacnicy prosowianki, jest łodyga. Larwy żerują w jej wnętrzu, schodząc do jej podstawy, wygryzają jej wnętrze i znacznie osłabiają. W efekcie czego rośliny są bardziej podatne na uszkodzenia mechaniczne (np. przez wiatr) i dochodzi do charakterystycznych wyłamań.
Uszkodzone rośliny gorzej plonują, a uzyskany plon jest zwykle gorszej jakości. Dlatego też niezbędne jest zwalczanie omacnicy prosowianki w uprawie kukurydzy.
Metody agrotechniczne ograniczania liczebności omacnicy
Z racji tego, że dla większości gospodarstw wykonanie zabiegu chemicznego jest niemożliwe do przeprowadzenia ze względu na brak odpowiedniego sprzętu, warto zwrócić uwagę na metody niechemiczne. Ich zastosowanie pozwoli na zmniejszenie presji szkodnika w uprawie kukurydzy, bez konieczności aplikacji insektycydów.
Jedna z podstawowych metod radzenia sobie z omacnicą prosowianką jest zagospodarowanie resztek pożniwnych po zbiorze kukurydzy. Ich maksymalne rozdrobnienie i jednoczesne wymieszanie z wierzchnią warstwą gleby, zmniejsza ilość dostępnego miejsca do zimowania larw szkodnika oraz przyspiesza mineralizację słomy. Preparatem mikrobiologicznych, który zwiększy tempo rozkładu słomy, jest Convert WG, a tym samym przyczynia się do ograniczenia ilości "przezimowanych" larw.
Zabieg chemiczny
Insektycyd do zwalczania omacnicy prosowianki należy stosować w wysokich fazach rozwojowych kukurydzy, co w przypadku braku opryskiwacza szczudłowego w gospodarstwie, oznacza brak możliwości wykonania zabiegu.
Do zwalczania larw omacnicy prosowianki można wykorzystać jeden z zarejestrowanych do tego celu produktów np. Top Gun 050 CS, który zawiera substancję czynną lambda cyhalotrynę. Występuje ona również w mieszaninie formulacyjnej, z acetamiprydem w środku Inazuma 130 WG.
Kiedy wykonać zabieg chemiczny?
Zgodnie z zasadami Integrowanej Ochrony Roślin aplikację środka owadobójczego należy wykonać po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości. Można go oszacować na dwa sposoby:
- Prowadząc lustrację uprawy w celu poszukiwania złóż jaj na spodniej stronie liści. Obserwację należy prowadzić od czerwca do lipca. Zabieg należy przeprowadzić, gdy liczna złóż jak przekracza 6 sztuk na 100 kolejnych roślin kukurydzy.
- Analizując uprawę kukurydz na danym polu w przeszłości, do wykonania zabiegu uprawnia 15% (ziarnówka) lub 30% (kiszonka) roślin uszkodzonych.
Ochrona insektycydowa jest tylko jednym z elementów prowadzenia uprawy kukurydzy i dostępna jest dla gospodarstw posiadających odpowiedni park maszynowy. Dlatego też warto zwrócić uwagę na metody niechemiczne, z których mogą skorzystać wszyscy uprawiający kukurydzę. Ważną rolę w optymalnym wykorzystaniu potencjału plonowania ogrywa nawożenie dolistne. W związku z tym warto zastosować przebadaną sekwencję zabiegów wchodzącą w skład Technologii DSG.
