Rok 2026 - kalendarz pamięci od Ossolineum po Polskie Radio, co warto znać

Sejm i Senat wskazali nazwiska, instytucje i daty, które w 2026 roku będą towarzyszyć polskiej pamięci kulturowej i historycznej. To rok, w którym obok twórców i uczonych pojawiają się także instytucje - od bibliotek po kolej – i cała lista rocznic, które warto mieć w notesie. 📚

• Sejm i Senat ogłosiły patronów Roku 2026 - kto znalazł się na liście
• Przegląd najciekawszych rocznic - kilka dat, które wpadną w oko
• Przypomnieć lokalnie - które rocznice dotyczą Wałbrzycha i regionu

Sejm i Senat ogłosiły patronów Roku 2026 - kto znalazł się na liście

W uchwałach znalazły się osoby różnych profesji i epok - od oświeceniowych uczonych po twórców XX wieku. Wśród patronów wybranych przez Sejm są m.in.:

• Józef Maksymilian Ossoliński - uhonorowany między innymi z okazji 200. rocznicy śmierci fundatora i twórcy Ossolineum 🎓;
• Ignacy Daszyński - przypomniano o 160. rocznicy urodzin i 90. rocznicy śmierci jednego z ojców niepodległości i działacza politycznego;
• Józef Czapski - rok 2026 to także 130. rocznica urodzin malarza i eseisty, który stał się symbolem artystycznego świadectwa XX wieku 🎨;
• Sergiusz Piasecki - pisarz i awanturnik, którego życie literackie będzie przypominane przy okazji 125. rocznicy urodzin;
• Stanisław Staszic - uczony i publicysta oświeceniowy - obchodzona będzie 200. rocznica śmierci;
• Mieczysław Fogg - pieśniarz popularny w międzywojniu - 125. rocznica urodzin artysty;
• instytucjonalnie Sejm ustanowił Rok Polskiego Radia - w związku z 100. rocznicą rozpoczęcia regularnego nadawania programu 📻;
• dodatkowo Sejm zauważył Rok Profilaktyki Zdrowotnej i uhonorował Polską Kolej z okazji stulecia jej powołania 🚆.

Senat dołączył własne obchody, m.in. Rok Miasta Gdyni z okazji 100. rocznicy nadania praw miejskich, a także lata pamięci poświęcone twórcom takim jak Andrzej Wajda czy Jerzy Giedroyc.

“Halo, halo, Polskie Radio. Fala 480 metrów”
— Janina Sztompkówna, spikerka podczas pierwszej oficjalnej audycji z 18 kwietnia 1926 o godzinie 17.

Przegląd najciekawszych rocznic - kilka dat, które wpadną w oko

Rok 2026 ma gęsty kalendarz rocznic literackich, muzycznych i naukowych. Poniżej wybrane pozycje z pierwszych miesięcy roku - krótko i graficznie, żeby łatwiej zapamiętać. 📅😊

Styczeń - wybrane daty

• 3 Stycznia - Roman Brandstaetter - 120. rocznica urodzin
• 10 Stycznia - przypadają rocznice śmierci kilku autorów - m.in. Sinclair Lewis (75. rocznica) i Samuel D. Hammett (65. rocznica)
• 20 Stycznia - Stanisław Staszic - 200. rocznica śmierci

Luty - wybrane daty

• 1 Lutego - Piotr Skarga - 490. rocznica urodzin
• 11 Lutego - Józef Brandt - 185. rocznica urodzin

Marzec - wybrane daty

• 6 Marca - Andrzej Wajda - 100. rocznica urodzin
• 27 Marca - Stanisław Lem - 20. rocznica śmierci

Kwiecień - wybrane daty

• 1 Kwietnia - Sergiusz Piasecki - 125. rocznica urodzin
• 3 Kwietnia - Józef Czapski - 130. rocznica urodzin
• 23 Kwietnia - Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich

To tylko fragment długiej listy - w kolejnych miesiącach pojawiają się setne i kilkusetletnie rocznice takich nazwisk jak Czesław Miłosz (30 Czerwca - 115. rocznica urodzin), Pablo Picasso (25 Października - 145. rocznica urodzin) i wielu innych.

Przypomnieć lokalnie - które rocznice dotyczą Wałbrzycha i regionu

W wykazie znalazły się także rocznice ważne dla Wałbrzycha i regionu - warto je odnotować na lokalnym planie pamięci:

• 18 Stycznia - Jan Lityński - 80. rocznica urodzin (postać związana z naszym miastem)
• 30 Stycznia - Czesław Paweł Dutka - 90. rocznica urodzin - pierwszy rektor PWSZ im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
• 3 Kwietnia - Bolko Hochberg von Pless - 90. rocznica urodzin, Honorowy Obywatel Miasta Wałbrzycha
• w katalogu regionalnym pojawiają się też nazwiska artystów i działaczy kultury powiązanych z Wałbrzychem - warto mieć je pod ręką, gdy będą przypominane w lokalnych publikacjach i w kalendarzach pamięci 📖🏙️

Rok 2026 zbudowany jest z nazwisk i dat, które równocześnie rzucają mosty między różnymi epokami - od oświecenia po współczesność, od książki po radio i kolej. Dla mieszkańca to gotowy repertuar tematów do rozmów, lektur i lokalnych wspomnień. 🎧📚🎬

na podstawie: Biblioteka pod Atlantami Wałbrzych.