Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji stanowi instrument finansowy powołany w ramach polityki spójności UE w celu zagwarantowania wsparcia obszarom, które zostają w najwyższej mierze dotknięte skutkami społeczno-gospodarczymi wywołanymi transformacją w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Środki zarezerwowane na FST mają docelowo ułatwić wdrożenie założeń Europejskiego Zielonego Ładu, spośród których najważniejsze jest osiągnięcie neutralności klimatycznej UE do 2050 roku. Jak program ten wpłynie na rozwój polskich przedsiębiorstw i inwestycje MŚP?
Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji – kluczowe założenia programu
Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji zakłada wsparcie finansowe dla regionów i sektorów gospodarczych, które najdotkliwiej odczują negatywne konsekwencje związane z transformacją w kierunku osiągnięcia pełnej neutralności klimatycznej. Chodzi przede wszystkim o te obszary, które są w najwyższym stopniu uzależnione od paliw kopalnych (w tym szczególnie węgla, torfu i łupków bitumicznych), a także podlegają procesom odznaczającym się wysoką emisją gazów cieplarnianych.
W ramach FST dostępne są dotacje unijne celem finansowania działań zmierzających do stopniowego łagodzenia negatywnych konsekwencji transformacji. Wsparcie finansowe będzie przyznawane na projekty mające prowadzić do dywersyfikacji i modernizacji lokalnych gospodarek, przekwalifikowanie pracowników i ich aktywną integrację.
Na wsparcie unijne z Funduszu na rzecz Sprawiedliwiej Transformacji będą mogły liczyć mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa działające w sektorach produkcyjnych i usługowych. Warunkiem jest jednak prowadzenie działalności gospodarczej przez okres minimum sześciu miesięcy przed 11 stycznia 2024 roku. Finansowanie ze środków programu FST trafi na inwestycje MŚP w obszarach takich jak łączność cyfrowa, redukcja emisji, regeneracja terenów przemysłowych, czyste technologie energetyczne czy przekwalifikowanie pracowników.
Jakie inwestycje MŚP będą mogły otrzymać dofinansowanie?
Beneficjenci programu FST będą mogli ubiegać się o pomoc finansową ze środków unijnych na realizację inwestycji związanych z:
- modernizacją energetyczną MŚP, w tym szczególnie działania zmierzające do zwiększenia efektywności energetycznej za pomocą instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE), termomodernizacji budynków, wymiany bądź zmodernizowania źródeł energii czy też zwiększenie efektywności energetycznej instalacji przemysłowych;
- gospodarką obiegu zamkniętego i pozostałych inwestycji mających ograniczyć wpływ przedsiębiorstw na środowisko naturalne. W tym obszarze uwzględnia się m.in. projekty ukierunkowane na redukcję zużycia surowców, skali odpadów produkcyjnych czy emisji zanieczyszczeń. Szansę na dofinansowanie mają także inwestycje związane z ekoinnowacjami, cyfryzacją i zarządzaniem efektywnością środowiska w celu stworzenia gospodarki zasobooszczędnej.
Warunki konkursów w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji
Istotnym warunkiem programu FST jest próg oszczędności energii pierwotnej lub energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych na poziomie minimum 30%. Fakt ten musi zostać potwierdzony audytem efektywności energetycznej, który powinien zostać złożony wraz z wnioskiem o dofinansowanie. Audyt ustala również zakres i skalę dalszych działań. W programie mogą zostać uwzględnione też elementy niezwiązane ściśle z audytem, jednak nie mogą one przekraczać max. 15% kosztów kwalifikowanych projektu. Co istotne, termin realizacji inicjatywy przypada na dzień 10.10. 2025 roku.
